TMMOB Odalar 19 Mart 2024, Salı

1960’lı yıllardan itibaren değişik üniversitelerde eğitimlerini tamamlayan ve gerek kamu gerekse özel sektör kurum ve kuruluşlarında çalışma hayatlarını sürdüren JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ, ilk olarak TMMOB-Maden Mühendisleri Odası bünyesinde örgütlenmeye başlamıştır.

Meslek alanındaki nicel ve nitel gelişmeler sonucu JEOLOJİ MÜHENDİSİ unvanına sahip ve JEOLOJİ mesleğine yönelik uygulamalar yapmaya yetkili bir meslek örgütüne duyulan gereksinim sonucu JEOLOJİ MÜHENDİSLERİNİN tek yasal meslek örgütü olarak TMMOB Yasası gereğince 18 Mayıs 1974 tarihinde TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası kurulmuştur.

Jeoloji Mühendisleri Odası’nın kuruluş çalışmalarının başlangıcı 1973 yılına kadar gitmektedir. İlk toplantı, 1973 yılı Haziran ayı içinde Türkiye Jeoloji Kurumu Kitaplık salonunda Selçuk Bayraktarın başkanlığında toplantı çağrısına uyarak gelen 33 kişi ile yapılmıştır. Anılan toplantıda, Kuruluş çalışmalarını yürütmek için her üniversiteden 2, yurt dışı üniversiteleri bitirenlerden ise 3 kişi olmak üzere toplam 15 kişilik bir Müteşebbis Heyet görevlendirilmiştir. Müteşebbis Heyetin çalışmaları o tarihlerde Türkiye Jeoloji Kurumu (TJK) Genel Sekreteri olan Sayın Selçuk BAYRAKTAR’ın başkanlığında yürütülmüştür.

KURUCU HEYET:
Selçuk Bayraktar Başkan (TJK Genel Sekreteri)
Üyeler:
1. Prof. Dr. Ekrem Göksu (Yurtdışı mezunu)
2. Doç. Dr. Gürol Ataman (Yurtdışı mezunu)
3. Doç. Dr. Süleyman Türkünal ( Yurtdışı mezunu)
4. Reşat Boğaz (İTÜ)
5. Turgut Öztaş (İTÜ)
6. İsmail Özkaya (ODTÜ)
7. M. Tuna Tekeli (ODTÜ)
8. Aycan Topcuoğlu (KTÜ)
9. İsmet Özgenç (KTÜ)
10. Kaler Sümerman (İÜFF)
11. Orhan Dursunoğlu (İÜFF)
12. Muzaffer Evirgen (HÜ)
13. Gürkan Yersel (HÜ)
14. Güven Özhan (AÜFF)
15. Yüksel Demirok (AÜFF)

Kuruluş çalışmalarına TMMOB yasa ve yönetmeliklerinin incelenmesi ile başlanmış ve bu doğrultuda sürdürülmüştür. Müteşebbis Heyet öncelikle, 6235 sayılı yasanın 17. ci maddesi gereği Jeoloji Mühendislerinin 20 yıldan beri kayıtlı bulunduğu Maden Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu ile ortak bir toplantı yapmış ve Jeoloji Mühendisleri Odası’nın kuruluşu için görüş birliğine varmışlardır. İncelemeler sonucu o tarihlerde, Maden Mühendisleri Odası’na kayıtlı 230 Jeoloji Mühendisinin bulunduğu anlaşılmıştır.
Kuruluş çalışmalarının son aşamasında, Jeoloji Mühendislerinden istek dilekçesi toplanarak, 31 Ocak 1974 günü 161 dilekçe ile Maden Mühendisleri Odasına başvurulmuş; aynı başvuru, 19.2.1974 günü ilk yapılacak Birlik Genel Kurul gündemine alınmak üzere TMMOB Yönetim Kurulu’na iletilmiştir.

Maden Mühendisleri Odasının XX. Genel Kurul’unda gündemin 9. maddesinde konu görüşülerek Odamızın kuruluşu için bir temenni kararı alınmıştır.
“… Genel Kurul da MMO Yönetim Kurulu adına Murat TURAN, Müracaatın yasa ve yönetmelikler gereği yerinde ve normal olduğunu, kararın Odamızca değil TMMOB Genel Kurul’unda alınması gerektiğini savundu. Müracaat sahipleri adına söz alan jeoloji yük. Müh. İsmet ÖZGENÇ (KTÜ), jeolojinin ayrı bir bilim dalı olduğunu, bağımsız bir bünyede demokratik hak ve özgürlüklerini daha iyi savunacakları inancında olduklarını belirtti. Yapılan diğer konuşmalardan sonra eski yönetim Kurulu’nun gerekli işlemleri yaptığı ve kararın TMMOB Genel Kurulu’na ait olacağı ifade edildi.”
TMMOB Yönetim Kurulu da, başvurumuzu incelemiş ve Oda kuruluş talebini olumlu karşılayarak; XIX. Birlik Genel Kurulunda bir sonuca varılması gerektiğini 163 nolu kararıyla belirtmiştir.
“Karar No 163- Halen Maden Mühendisleri Odası üyesi bulunan 230 Jeoloji Mühendisinden 161’inin, Jeoloji Mühendisleri Odası kurma yönündeki dilekçeleri ve Müteşebbis Heyet adına Jeoloji Mühendisi Süleyman Türkünal’ın 21/2/1974 günlü dilekçeleri ve Maden Mühendisleri Odasının 10/4/1974 gün (DN-900) 282 sayılı yazılarında da belirlenen ve 20. Genel Kurullarında bu odanın kurulmasına ait Genel Kurul temennileri dikkate alınarak gelecek Genel Kurula “Jeoloji Mühendisleri Odası” kurulması önerisinin götürülmesine ve müteşebbis heyetin Oda Yönetmelik taslağını Genel Kurulda onaylamak üzere hazırlamasına ve bu hususun ilgililere duyurulmasına karar verilmiştir”,

TMMOB’nin 17-18 Mayıs 1974 tarihlerinde Ankara’da DSİ Konferans Salonunda toplanan 19. Genel Kurulunda sunulan çalışma raporunda; Jeoloji Mühendisleri Odası kurulma konusu, şöyle yer almıştır:
“Çoğunluğu Maden Mühendisleri Odamızın bünyesinde yer alan Jeoloji Mühendisleri bir Jeoloji Mühendisleri Odası kurmak üzere teşebbüse geçmişlerdir. 161 Jeoloji Mühendisi yazılı olarak TMMOB’ne başvurmuşlardır. Müteşebbis heyet adına Jeoloji Yüksek Mühendisi Süleyman Türkünal 21.02.1974 günü Birliğe verdiği bir dilekçeyle bu konu hakkında gerekli işlemin yapılmasını istemiştir. Maden Mühendisleri Odasından gelen 10.04.1974 gün ve (DN-900) 282 sayılı yazı ile de, bu konunun Maden Mühendisleri Odasının 20. Genel Kurulu’nda görüşüldüğü ve eski Yönetim Kurulunun gerekli işlemleri yaptığı, kararın TMMOB Genel Kurulu tarafından verilebileceği ve Jeoloji Mühendislerinin ayrı bir oda kurmaları için temenni kararı alındığı anlaşılmıştır.

Müteşebbis Heyetin görevlendirdiği Geçici Yönetim Kurulu gerekli çalışmaları yapmış ve hazırladıkları yönetmelik taslağını TMMOB’ne iletmiştir. Konuyu görüşen TMMOB Yönetim Kurulu, 163 sayılı kararıyla, Jeoloji Mühendisleri Odası kurulması yolundaki isteği olumlu karşılamıştır. 19. Genel Kurulun, bu isteği ve hazırlanan yönetmelik taslağını inceleyerek bir karara varması gerekmektedir.”

Konu, 18 Mayıs 1974 günü Birlik Genel Kurulunda oluşturulan bir komisyonda incelenerek olumlu bir raporla Genel Kurula sunulmuştur. Komisyon raporunun takdimini, Maden Mühendisleri Odası’nın o dönemdeki Sekreter Üyesi Sayın Murat TURAN’ın Jeoloji Mühendisleri Odası’nın kuruluşunu isteyen ve destekleyen bir konuşması izlemiştir. Oya sunulan isteğimiz, oybirliği ile kabul edilmiş ve TMMOB’ne bağlı 17. Oda olan JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI kurulmuştur.

19.05.1974 tarihinde yapılan toplantıda, Jeoloji Mühendisleri Odası’nın temsili organları oluşturulmuş ve görev dağılımı gerçekleştirilmiştir. Geçici Yönetim Kurulu çalışmalarını, 1974 Temmuz ayına kadar Türkiye Jeoloji Kurumu binasında sürdürmüştür. Bu tarihten sonraki çalışmalar Maden Mühendisleri Odası ve bir süre de Mimarlar Odası mekanlarında sürdürülmüş ve daha sonra Selanik Caddesinde iki odalı bir daireye taşınılmıştır.

KURULUŞ DÖNEMİNDE JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASINDA GÖREV ALAN ÜYELER

Yönetim Kurulu

Başkan : Süleyman TÜRKÜNAL
2. Başkan : İsmet ÖZGENÇ
Yazman Üye : Kaler SÜMERMAN
Sayman Üye : M. Tuna TEKELİ
Üye : Reşat BOĞAZ
Üye : Gürkan YERSEL
Üye : Ünal SÜNDAL

Yönetim Kurulu Danışmanı : Selçuk BAYRAKTAR

Denetleme Kurulu
İsmail ÖZKAYA
Ayhan ERLER
Tardu TÜMER

TMMOB Yönetim Kurulu Gözlemci Üyeleri

İsmet ÖZGENÇ (Asıl)
Ünal SÜNDAL (Yedek)
Kaler SÜMERMAN (Yedek)
Teknik Sorunlar Kurulu
Selçuk BAYRAKTAR (Başkan)
Günay TUZCU
Yüksel ÖNEM
Ahmet KAYA
Abdurrahman EREN
Reşat BOĞAZ
Erdal BULUTLAR
Mahmut ARMAN
Dursun BAŞTANOĞLU

Odamız kuruluşunu bil bildirge ile aşağıdaki ilkeleri vurgulayarak kamuoyuna açıklanmıştır;

Yer altı ve yerüstü doğal kaynaklarımızın ülkemiz yararları doğrultusunda değerlendirilmesi yönünde katkı sunmak,
Maden jeolojisi, petrol jeolojisi, yeraltısuları jeolojisi, deniz jeolojisi, jeoteknik mühendisliği,çevre jeolojisi, kentleşme, sondajcılık, temel jeoloji hizmetleri ve çeşitli mühendislik uygulamalarında mesleğin etkinleştirilmesi, üyelerin yetki ve sorumluluklarının saptanması ile geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapmak,
Jeoloji mühendisliği eğitiminin gelişmesine katkıda bulunmak, ilk dört yıllık temel jeoloji mühendisliği eğitiminde birlikteliğin sağlanması görevini üstlenmek, mesleğin gelişmesi ve tanıtılması ile ilgili teknik kongre,,seminer, sempozyum, konferans, sergiler düzenlemek,
Üyelerin birbirleri ile ve toplum ile ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak,
Meslek disiplini ve ahlakı korumak,
Ülkedeki demokrasi mücadelesinde yer almak.

Odamızın ilk örgütlenme çalışmaları sonucunda ülkemizdeki 497 Jeoloji Mühendisinden 411 tanesinin kaydı 31.1.1975 itibari ile tamamlamıştır.

1974 Yılı ve Öncesinde Üniversitelerden Mezun Jeoloji Mühendisleri
  1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 Top.
İTÜ 7 11 16 7 14 4 8 7 17 13 2 105
ODTÜ   2 1 6 8 8 9 6 8 6 7 61
KTÜ             24 15 21 35 51 146
İÜFF                 40 29 48 117
                  25 2 27
AÜFF                   12 6 18
Yabancı Okullar                       22
Genel Toplam 497

Jeoloji Mühendisleri Odası’nın 1. Genel Kurulu 15 Şubat 1975 gün ve saat 9.30’da DSİ Toplantı Salonunda gerçekleştirilmiştir. Genel Kurulun açılışında Yönetim Kurulu adına Sayın Doç. Dr. Süleyman TÜRKÜNAL’ın yapmış olduğu ve günümüzde de geçerli konuların irdelendiği açılış konuşması aşağıda sunulmuştur;

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI SÜLEYMAN TÜRKÜNAL’IN
I. GENEL KURUL AÇILIŞ KONUŞMASI

Sayın Başbakan,
Sayın bakan, sayın konuklar ve sayın üyelerimiz,

Jeoloji Mühendisleri Odasının Birinci Olağan Genel Kurul toplantısının başladığı şu anda, bu Odayı kurmayı başardığımızı düşünerek büyük kıvanç duyuyorum.

Doğal kaynaklar ve enerji üretiminin temeldeki hizmetlerini oluşturan jeoloji mühendisliğinin bir örgüt biçiminde oluşturulması, bireysel olarak sorunlara çözüm getirilemeyeceği bilincine varan jeoloji mühendislerinin birlikte verdikleri karar ile başlatıldı.

Odamız, kuruluşundan bugüne dek, gerek toplum ve gerekse çalışanların sorunlarının kendi sorunlarından soyutlanamayacağı ve çözümlenemeyeceği gerçeğine inanarak, çalışmalarını TMMOB ilkeleri doğrultusunda yürütmüş ve yürütecektir.

Sanayileşmenin temeli olan doğal kaynakların bulunması üzerinde ihtisas sahibi olan meslek dalımız, egemen güçlerin bilinçli yürüttükleri yöntemlerle, kavram ve amaç bakımından karmaşıklığa sürüklenmiş, kişiliğini bulması önlenmiş, örgütlenmesi geciktirilmişti.

Jeoloji Mühendisleri Odası; kurucu yönetim kurulu üyelerinin sıkı ve takipçi çalışmaları sonunda kurulmuş ve bugünkü normal durumuna kavuşmuştur. Odanın kuruluşunda yardımlarını esirgemeyen TMMOB 19. Genel Kurul üyelerine, tüm Odalara ve TMMOB Başkanı Teoman ÖZTÜRK ve Birlik Yönetim Kurulu üyelerine, Yönetim Kurulumuz adına burada teşekkür ederim.

Jeoloji Mühendislerini bir araya getirerek Odamızın kurulmasında öncülük eden, kuruluşun tamamlanmasında canla başla çalışarak bizlere yardımcı olan Selçuk BAYRAKTAR’ a da bilhassa teşekkür ederiz.

Maden Mühendisleri Odasının 1974 Genel Kurulunda, Jeoloji Mühendisleri Odasının kurulması için bir temenni kararı alınmıştı. 18 Mayıs 1974 tarihinde DSİ salonunda toplanan TMMOB bünyesinde Jeoloji Mühendisleri Odasının kurulması kararı alınmış ve böylelikle Odamız kurularak, çalışmalarına başlamıştır.

Jeoloji Mühendisleri Odası, kurucu Yönetim Kurulu üyeleri tüm güçleri ile çalışarak Oda üyelerinin boş vakitlerinde toplanarak aralarında ülkenin çeşitli sorunları ve özellikle mesleki sorunlarını görüşmek ve tartışmak için, buluşacakları bir apartman katı kiralanmış ve bu katın tefrişatını sağlamıştır. Odamızın tefrişini temin eden MTA Genel Direktörü Sadrettin ALPAN’ a, şu anda görevinden ayrılmış olan TPAO Genel Müdürü Raşit CEYLAN’ a, Yönetim Kurulu adına burada teşekkür ederim.

İhtisası gereği doğal kaynakları arayıp bulan ve büyük enerji tesislerinin güvenilir ve ekonomik biçimde projelendirilmesi için temel hizmetleri yapan jeoloji mühendisleri, doğal kaynaklarımızın yerli ve yabancı kişilerin çıkar tekellerinde olduğunun, enerji üretiminde karşılaşılan dar boğazların ise ithal malı geri teknoloji ve hizmetler sonucu oluştuğunun bilincindedir. Doğal kaynakların bilinmesi veya bulunması noktasında başlayan çıkar oyunları, yurtsever jeoloji mühendisinin ülkedeki kaynakları bilmesi, bulması ve halk hizmetine verme mücadelesi sonucu bütün açıklığıyla ortaya çıkacaktır.

Doğal kaynakları kendi çıkarları için kullanacak olan yabancı şirketler ve yerli ortakları, bu kaynakların jeoloji yöntemleri sonucu bulunduğunu bildiklerinden, ülkemizde jeoloji mühendisliği amaca yönelik uygulama ve örgütlenme karmaşıklığı içine itilmiştir. Aslında doğal kaynakların temel ve uygulamalı jeoloji yöntemleri sonucu bulunması, ekonomik biçimde projelendirilmelerine olanak sağlayacaktır.

Yapılacak uygulamalar, ancak ülkenin ayrıntılı jeolojisinin bilinmesi temeli üzerine oturtulmak suretiyle gerçek ve ekonomik sonuçları verecektir.

Çağın gereği olarak bütün ülkelerde, teknik üniversite, üniversite ve mühendis mekteplerinde yıllardan beri jeoloji mühendisleri yetişmektedir. Buna paralel olarak Türkiye’de de İstanbul Teknik Üniversitesinde, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde, Ortadoğu Teknik Üniversitesinde, Hacettepe Üniversitesinde, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesinde ve Trabzon Teknik Üniversitesinde jeoloji mühendisleri 1960’ lardan bu yana yetiştirilmektedir.

Jeoloji Mühendisleri Odasının, Türkiye ve yabancı ülke üniversitelerinde yetişmiş şu anda 415 kayıtlı üyesi vardır. Jeoloji mühendisi, doğal kaynakların bulunup değerlendirilmesi ile enerji üreten yapılar ve diğer tüm büyük inşaatların en ekonomik ve güvenilir biçimde projelendirilmelerine temel olacak hizmetleri yapan, temel ve uygulamalı jeoloji, yani (maden jeolojisi, petrol jeolojisi, yeraltı suları, mühendislik jeolojisi, endüstriyel hammaddeler jeolojisi) ile mühendislik bilgilerinin bütünleşmesinden oluşan formasyona sahip teknik meslek adamıdır.

Yukarıda belirtilen konulardan dolayı, maden mühendisleri, inşaat mühendisleri, petrol, orman mühendisleri, ziraat mühendisleri, şehir planlama mühendislerinin jeoloji mühendisleri ile yerine göre işbirliği yapmaları gereklidir. Diğer bir deyişle bütün meslekler jeoloji mühendisleri ile meslek yönünden değişik açıda akrabadırlar.

Türkiye’de yetişmiş tecrübeli jeoloji mühendisleri arkadaşlarımız vardır. Bu yüzden kuruluşlara çağrıda bulunuyoruz ve diyoruz ki, mesleğimizi ilgilendiren konularda yabancı uzman sıfatı altında yeteneksiz veya yetenekli kimse veya kuruluşları kullanmayınız. Kendi jeoloji mühendislerimizden faydalanınız. Böylece şimdiye kadar yapılmış ve burada söylenmesinde gerek görmediğimiz bir çok konuda işlenmiş sayısız hataların memleket yararı için tekrarlanmamasını umuyoruz. Eğer ülke yararına iş yapmak istiyorsak yerbilimleri konusunda kendi gerçeklerimizden doğan Jeoloji Mühendisleri Odasına başvurunuz. Yerli teknolojimizi oluşturmalıyız.

Konuşmamın sonuna geldiği şu sırada, bize toplantımızı yapmak için iki günlüğüne salonlarını ücretsiz olarak veren DSİ Genel Müdürlüğüne teşekkür ederiz.

Jeoloji Mühendisleri Odasının sayın üyeleri, ülke çıkarları yönünden birlik olunuz. Bölünmeyiniz. Odamızı sizlerden kuvvet alarak biz kurduk, sizler yaşatacaksınız.

Meslek sorunlarımızın, ülke sorunlarından bağımsız olarak çözümlenemeyeceği bilincinde olan bizler, ilerdeki çalışmalarının da aynı görüşlerle süre gideceği inancını taşımaktayız.

Yurtsever jeoloji mühendisinin, henüz emekleme devresindeki Odasına tüm olanakları ile yardım etmesi, jeoloji mühendisinin toplum için yararlarını belirleyeceği gibi halkın sorunlarının çözümüne de hız kazandıracaktır.

15 Şubat 1975
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Başkanı
Doç. Dr. Süleyman TÜRKÜNAL
Jeoloji Yüksek Mühendisi