AFYON-BOLVADİN’DE MEYDANA GELEN “KIRIK VE AÇILMA ÇATLAKLARI” MAHALLİNDE İNCELENDİ

Afyon İl Temsilciliğimiz Afyon –Bolvadin’de meydana gelen, yöre insanını korku ve paniğe sevk eden kırılma ve açılma çatlaklarını yerinde inceleyerek ön değerlendirme raporu düzenledi.

Afyon İl Temsilciğimiz, Afyon Kocatepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ile AFAD yetkililerinin birlikte yaptıkları çalışmalar sonucunda, Afyon Bolvadin`de meydana gelen ve ilçenin altyapısı şebeke sistemi ile bazı konutlarda hasara neden olması nedeniyle bölge halkında korku ve paniğe neden olan kırılma ve açılma çatlamalarını yerinde inceleyerek ön rapor düzenledi. Düzenlenen raporda;
Afyon-Akşehir Grabeni‘nin orta bölümünde, Eber Gölünün kuzeybatısında, genel olarak alüvyon zemin üzerinde  yer alan Bolvadin İlçe merkezde, birkısmı imar planı içerisinde kalan bölge ile şehrin güneybatı kısmından başlayarak kuzeydoğu istikametine doğru yer alan bölgelerde, son yıllarda ortaya çıktığı anlaşılan kaynak ve su sızıntıları, arazi ve yollarda yarık ve açılmalar şeklinde çizgisel yüzey deformasyonları, bina temelleri altında çatlak ve yarıklar, yeraltı su borularında sızıntılar ve kanalizasyon kanallarında kırılma ve çatlaklar oluşmuş ve oluşmaya devam etmektedir.
Deprem olmaksızın meydana gelen yüzey deformasyonlarının 4 ayrı bölgede uzunlukları 500 metre ile birkaç km arasında değişen çizgisel gidişli çatlak ve yarıklar şeklinde kademeli olarak geliştiği gözlenmiştir. Doğrultuları K15°D ile K70°D arasında değişen yüzey deformasyonlarının genişlikleri yer yer 70 cm; derinlikleri 2 metreye kadar ulaşmaktadır. Yüzey deformasyonlarının ikiye ayırdığı bloklardan güneyde olanının kırık hattı boyunca yer yer yaklaşık 30 cm kadar düştüğü gözlenmiştir. Yerleşim alanı içerisinde takip edilebilen deformasyonlar boyunca yer alan bazı binaların duvar ve kolonlarında çatlakların oluştuğu  gözlenmiştir
Ülkemizin Ege çöküntü alanında, (1) Sarıgöl (Manisa); (2) Karaağaçlı-Yeniköy arası (Manisa); (3) Yassıgüme (Burdur Gölü); (4) Kınık (Dinar), Kumalar Çayı; (5) Ovakent Erkekli, Yolüstü köyü, Yeniköy civarı (Ödemiş); (6) Eber ile Deresinek (Afyon); (7) Çobanlar merkez (Afyon); (8) Germencik ve (9) Söke olmak üzere 9 farklı fay denetimli havzada, son 10-20 yılda, deprem olmaksızın, havza-kenarı faylar yada havza-içi gömülü faylara paralel gidişli birkaç km uzunlukta çizgisel yüzey deformasyonlarının oluştuğu ve oluşmaya devam ettiği görülmektedir. Bu durum bu bölgelerde yer alan altyapı ve konutlara zarar vermeye devam etmektedir.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak, konuyla ilgili öneri ve görüşlerimizi kamuoyu ve karar vericilerle bir kez daha paylaşmayı kamusal görevimizin gereği olarak görüyoruz.
Ege çöküntü bölgesinde deprem olmaksızın oluşmuş ve oluşmaya devam eden bu tip yüzey deformasyonlarının ilişkin olarak TUBİTAK, MTA Genel Müdürlüğü, AFAD Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü ve Üniversitelerin Jeoloji Mühendisliği Bölümleri bir çalışma yürüterek oluşan kırılma ve çatlamaların tektonik krip mi? yoksa küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliliği ve açılan kuyularla yeraltından aşırı su çekimi sonucu yeraltı su seviyesindeki düşmelerinin neden olduğu zemin yenilmelerin den mi?  Kaynaklandığı konusu açığa kavuşturulmalıdır.

• DSİ Genel Müdürlüğü sorunlu olan tüm bölgelerde gerçek zamanlı izleme sistemi oluşturarak; aşırı yeraltısuyu çekiminin olup-olmadığı, aşırı miktarda yeraltısuyu düşümünün olduğu alanlarda yüzey deformasyonu ve oturmalarının gelişip gelişmediği takip etmeli bölge insanımızın konut ve yapılarına hasar vermesinin önüne geçmelidir.
• AFAD Başkanlığı, MTA Genel Müdürlüğü, TUBİTAK ve Üniversitelerin Jeoloji Mühendisliği Bölümleri ortak bir çalışma başlatarak sismik aktivite hareketleri izlenerek, fay bölgesi boyunca meydana gelen düşey yer değiştirmelerin ve kırıkların yeraltındaki geometrileri incelenerek ortaya çıkarılmalı ve hendek tabanlı paleosismoloji çalışmaları yapılmalıdır.
• Bolvadin`de oluşan veya oluşmakta olan güncel yüzey deformasyonlarının bir kısmının Bolvadin ilçesi imar sınırları içerisinde olması nedeniyle, can ve mal güvenliği açısından AFAD ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı en kısa süre içerisinde mevcut durum değerlendirmesi yaparak deformasyonların devam ettiği alanlar afet riskli alan ilan edilerek bu bölgeler yapılaşmaya kapatılmalıdır.
•  Yüzey deformasyonlarının geliştiği bölgelerin yerel idareleri tarafından mevcut alanların jeoloji-jeoteknik ve mikrobölgeleme etütleri en kısa süre içerisinde yeniden yapılmalıdır.
• Afyon-Bolvadin ilçesi başta olmak üzere, Ege çöküntü havzasında meydana gelen deformasyonlar sonucu yapıları hasar gören vatandaşlarımıza gerekli her türlü destek kamu idareleri tarafından sağlanmalıdır.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak, dün olduğu gibi bugünde ülke insanın sorunları çözmek ile görevli kurumları asli görevleri yapmaya davet ediyoruz. Saygılarımızla

Bilimle, emekle, umutla ,inatla.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu