SAYIN CUMHURBAŞKANI, ULAŞTIRMA VE ALTYAPI ve İÇİŞLERİ BAKANLARINA AÇIK ÇAĞRI

Karayolları Genel Müdürlüğü Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı tarafından 28.05.2019 tarihinde, TMMOB üzerinden ilgili odalara gönderilen yazıda, kendi görev ve sorumluluk alanı içerisinde olmayan bazı konularda deprem yönetmelikleri hazırladığı görülmüştür.

Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Bakanlar,

Söz konusu yazı ve ekindeki düzenlenen taslak raporlara bakıldığında;

• Boru Hattı Sistemleri (Petrol, Doğalgaz, Su, Atık Su) Deprem Yönetmeliği
• Elektrik İletim Sistemleri ve İletişim Tesisleri Deprem Yönetmeliği
• Hava Meydanı Yapıları Deprem Yönetmeliği
• Karayolu ve Demiryolu Köprü ve Viyadükleri Deprem Yönetmeliği
• Karayolu ve Demiryolu Tünelleri ve Diğer Zemin Yapıları Deprem Yönetmeliği
• Kıyı ve Liman Yapıları Deprem Yönetmeliği
• Yalıtımlı ve Sönümleyicili Köprüler ve Viyadükler Deprem Yönetmeliği
• Geoteknik Konular Raporu

gibi farklı konularda deprem yönetmeliklerinin, bir firmaya ihale edilmek suretiyle yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Ancak Karayolları Genel Müdürlüğü’nün görev,  sorumluluk ve uzmanlık alanı ile yakından veya uzaktan ilgisi olmayan, 2011 yılında yayınlanan UDSEP 2023 (Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı) strateji planına göre sorumlulukları da başka kurumlara  verilmiş olan konularda da deprem yönetmelikleri hazırlatıldığı görülmektedir.

Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanlık alanının, isminden de anlaşılacağı üzere; karayolu ile karayolu yol boyu mühendislik yapıları (köprü, viyadük, tünel, ve buna ilişkin sanat yapıları) olduğu açıkça görülmektedir. Kendisinin görev alanı kapsamında bulunmayan hava meydanları, elektrik iletim hatları, kıyı ve liman yapıları, boru hatları gibi konularda herhangi bir uzmanlığı bulunmamakta, ayrıca UDSEP 2023 strateji belgesine göre de; 

Ulaştırma Bakanlığı’na sadece “Eylem B.1.6.3.” kapsamında yer alan ulaşım sistemleri ve önemli ulaşım tesislerine ilişkin yönetmelikleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Büyükşehir belediyeleri ve belediyelerle birlikte hazırlaması görevi verilmiştir.

Yine UDSEP 2023 strateji belgesine göre, gömülü konumdaki “su, atıksu, elektrik, iletişim, doğalgaz vb.” depremle ilgili konularda da sorumlu kuruluş AFAD Başkanlığı olup, AFAD Başkanlığı tarafından belirlenen ilgili tüm bakanlıklar, büyükşehir belediyeleri ve diğer belediyeler, üniversiteler ve meslek örgütleri ile birlikte hazırlaması görevi verilmiştir. 

Karayolları Genel Müdürlüğü hangi kurumsal bilgi ve deneyimle, kendi uzmanlık alanı içerisinde yer almayan ve UDSEP 2023 strateji belgesine göre de başka kurumlara görev olarak verilen  konularda deprem yönetmeliği hazırlama görevi üstlenmiştir. Daha geçtiğimiz aylarda Trabzon, Ordu, Giresun, Rize’de meydana gelen sel felaketleri sonucunda, çok sayıda köprünün ve sanat yapısının yıkılarak onlarca insanımızın yaşamını kaybetmesi, buna bağlı olarak milyonlarca lira kamu kaynağının israf olmasına sebep olan konulara ilişkin teknik düzenlemeler ortada bırakılmışken, elektrik iletim hattı, boru hattı, hava limanı inşası gibi çalışma alanı olmayan konularda Karayolları Genel Müdürlüğü’nün çalışma yürütmesi tek kelime ile abesle iştigaldir.

Görev, yetki ve sorumluluğu ile yukarıda belirtilen konularda liyakat sahibi olmamasına rağmen işin bir firmaya ihale edilmesi suretiyle söz konusu rapor taslaklarının hazırlanması, akıllara iş genişletilmesi suretiyle ilgili firmaya kaynak aktarmak amacıyla imkan yaratıldığı hissi uyanmasına neden olmaktadır.

Yine deprem yönetmeliği gibi mutidisipliner bir konuda, oluşturulan komisyonlar ile UDSEP 2023 strateji belgesine göre sorumlu kurumların sekretaryasında ilgili kurumların katılımı ile ortak aklın ürünü olması gereken düzenlemelerin, bazı bilinen hocalara danışmanlık hizmeti çerçevesinde hazırlatıldığı görülmektedir.

Ortak akıldan uzak, açık yargı kararlarına ve UDSEP 2023 strateji belgesine aykırı, özel konularda tasarımın gözetimi ve kontrolü gibi yöntemlerle bazı azınlık ve öznel kişilere rant aktarmayı amaçlayan bu düzenlemeyi hazırlayanları da hazırlatanları da kınıyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Bakanlar; bir deprem ülkesi olan ve sıklıkla doğa kaynaklı afetlerden etkilenen ülkemizde; ileride telafisi güç ve onarılamaz yaralara neden olabilecek, ilgili meslek örgütleri, üniversiteler, sorumlu kurumlar ve tanımlanan yerel idareler olmadan, kendi uzmanlık alanı içinde bulunmayan konularda düzenlemeler yapmasının Karayolları Genel Müdürlüğü’ne olduğu gibi, ülkemiz insanına da bir yararı olmayacaktır.

Bu nedenle kamu kaynaklarının israfına neden olan bu konuda, başta Cumhurbaşkanı, İçişleri Bakanı ile AFAD Başkanlığının konuya müdahil olmasını ve bu çalışmanın bir an önce durdurulmasını ve sorumlular hakkında gerekli işlemlerin başlatılması gerektiğini düşünüyoruz.

Kamuoyuna ve meslektaşlarımıza saygıyla duyurulur.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu

EKLER

1. Boru Hattı Sistemleri (Petrol, Doğalgaz, Su, Atık Su) Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
2. Elektrik İletim Sistemleri ve İletişim Tesisleri Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
3. Hava Meydanı Yapıları Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
4. Karayolu ve Demiryolu Köprü ve Viyadükleri Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
5. Karayolu ve Demiryolu Tünelleri ve Diğer Zemin Yapıları Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
6. Kıyı ve Liman Yapıları Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
7. Yalıtımlı ve Sönümleyicili Köprüler ve Viyadükler Deprem Yönetmeliği taslağı raporu
8. Geoteknik Konular Raporu taslağı raporu