TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET DEMİRYOLLARINI UYARIYORUZ

Kuzey Anadolu Fayı üzerinde gözlenen ve 1944 yılında yaşanan Gerede depreminden beri devam eden fay krip olayının en önemli okasyonlarından biri olan Karabük Eskipazar İsmetpaşa Demiryolu İstasyonu ve bu istasyonun etrafında yer alan, deformasyonun en iyi gözlendiği noktalardan biri olan ve jeolojik miras niteliğindeki bahçe duvarları ortadan kaldırılamaz.

Kuzey Anadolu Fayı üzerinde gözlenen ve 1944 yılında yaşanan Gerede depreminden beri devam eden fay krip olayının en önemli lokasyonlarından biri olan Karabük Eskipazar İsmetpaşa Demiryolu İstasyonu ve bu istasyonun etrafında yer alan, deformasyonun en iyi gözlendiği noktalardan biri olan ve jeolojik miras niteliğindeki bahçe duvarları ortadan kaldırılamaz.

Kuzey Anadolu Fayı (KAF), 1200 km uzunluğunda olup, Anadolu’yu boydan boya doğu-batı istikametinde kesmekte ve 100 metre ile 10 kilometre arasında değişen deformasyon zonuna sahip bulunmaktadır. Genelde güneye iç bükey bir yay şeklinde uzanan fay; sağ yönlü, doğrultu atımlı ve aktiftir. Üzerinde meydana genelen depremlerin odak derinliğine göre litosferi boydan boya kestiği kabul edilmektedir. Aynı şekilde, Avrasya levhası ile Anadolu levhacığını (bloğunu) sınırladığı için, KAF transform fay niteliğindedir. KAF çok sayıda deprem segmentine ayrılmaktadır. Değişik segmentlerinde 25 km ile 65 km arasında değişen atımlar ölçülmüştür. KAF segmentleri üzerinde tarihsel süreçlerde olduğu gibi son yüzyılda da doğudan batıya devam eden yıkıcı depremler olmuştur. Bu konularda yüzlerce yayın, rapor ve bildiriler bulunmaktadır.

KAF boyunca doğrultu atımlı faylara özgü; “faya paralel sırtlar, vadiler, set gölleri, pull apart havzalar, fayda sonlanan drenajlar ve yelpazeler ile üçgen yüzeyler gibi çok sayıda jeomorfolojik özellikler” gözlenmektedir. KAF’ın 1944 Gerede depreminin üzerinde yaşandığı segmentinde “asismik krip” hareketleri halen devam etmektedir.

Yukarıda tanımlanan özellikleriyle KAF bilimsel ve eğitici bakımından laboratuvar niteliğindedir, dolayısıyla dünyada bilinen aktif doğrultu atımlı fayları araştırmak için en iyi örneklerden biridir.

Kuzey Anadolu Fayı üzerinde ortaya çıkmış olan hareketlerde, gözlenebilen fay uzunluğu, deformasyon zonu, atım miktarı, epicenter (depremin merkez üssü) derinliği ile ilgili ayrıntılı bilgiler de elde edilmiştir. Ölçülen bu parametreler arasında bağlantılar kurarak amprik formüller ortaya çıkarmaya çalışan uygulayıcı araştırmacılar için de oldukça önemlidir. Diğer bir değişle bu parametreler kullanılarak faylar üzerinde çıkması beklenen deprem büyüklüğü ve atım miktarı konusunda bilgiler sağlanmaktadır. Uygulamada deprem tekrarlanma periyotlarını ortaya çıkartmak için çok sayıda trenchler (araştırma hendekleri) de açılmıştır. Toplanan veriler deprem risk analizlerinde kullanılmaktadır.

Yukarıda tanımlanan özellikleri ile benzerleri arasında en belirgin nitelikleri gösteren Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun belli alanlarında görülen yapılar jeolojik miras niteliğinde olup, yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Bunlardan biri; 1944 Gerede depreminin meydana geldiği segmentin doğu kısmında bulunan İsmet Paşa İstasyonudur. Sismik etkinliği fark edilmeyen yer kabuğu hareketleri (krip) izlenmektedir. Bunun benzeri dünyada iyi bir şekilde San Andress Fayı üzerinde de gözlenmektedir. Bu krip olayı ile ilgili ülkemizde çok sayıda yayın ve devam eden araştırma bulunmaktadır. Krip niteliğinde izlenen bu hareketin 1944 kırığının henüz kilitlenmediği anlamına gelebildiği gibi, 1944 kırığının doğuya doğru göçünden kaynaklanan deprem öncüsü deformasyon olarak da düşünülmektedir. Bu nedenle bu kırık bilimsel olarak oldukça önemlidir. Ancak, konu olan gözlem alanı Eskipazar İsmetpaşa Tren İstasyonu ve istasyonu çevreleyen bahçe duvarları Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarını Ankara Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılan onarım çalışmaları ile yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır (Şaroğlu F., Demirci E., 2018-Yayınlanmamış Makale).

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak, Eskipazar Kaymakamı, TCDDY Karabük Gar Şefi, TCDDY Ankara Bölge Müdürü konu hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilerek, gerek jeoloji mühendisliği öğrencileri için eğitici değeri olması, gerekse Kuzey Anadolu Fayı üzerinde görülen krip olayının gözlendiği dünyada ender ve en iyi yer olması, fayın hareketi konusunda bilgi vermesi nedeniyle İsmetpaşa Tren İstasyonu ve bahçesinde çalışmaları devam eden inşaat onarım faaliyetlerin durdurulmasını, bahçe duvarları etrafına dökülen moloz ve çöplerin toplanarak gözlem noktalarının korunmasını, alanın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından jeolojik miras listesine alınarak korunması ve gelecek nesillere aktarılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda başta Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarını Genel Müdürlüğü olmak üzere tüm ilgili kurumları göreve davet ediyoruz.

Saygılarımızla,

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu

(26 KB) (19.06.2018 10:15:44)

(43 KB) (19.06.2018 10:17:26)

PDF uzantılı Makale dosyalarını veya diğer Ek Dosyaları okuyabilmeniz için Acrobat® Reader®'ın bilgisayarınızda yüklü olması gerekmektedir.
Acrobat® Reader® yüklemek için