Etkinlikler

SAĞLIKLI KENTLERİÇİN TIBBİ JEOLOJİ

21-23 Kasım 2025

Çalıştaya Çağrı

Tıbbi jeoloji, jeolojik ortamın (elementler, mineraller, kayaçlar, toprak ve su) çevre sağlığı ile etkileşimini inceleyen disiplinler arası bir bilim dalıdır. 1998 yılında Uluslararası Jeoloji Bilimleri Birliği (IUGS) tarafından resmiyet kazanan bu alan, jeoloji, çevre bilimleri, tıp, diş hekimliği, eczacılık, biyoloji, biyokimya, kimya, gıda, şehir planlamacıları, temel bilimler ve mühendislik gibi çeşitli disiplinlerden uzmanların iş birliği ile hastalıkların bölgesel dağılımını ve nedenlerini araştırmaktadır.

Bu bağlamda, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıbbi Jeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Akciğer ve Plevra Kanserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Tıbbi Jeoloji alanındaki çalışmaları ve iş birliğini teşvik etmek amacıyla; Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, İLBANK Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı ve Türk Toraks Derneği’nin paydaşlığı ile 21-23 Kasım 2025 tarihleri arasında “SAĞLIKLI KENTLER İÇİN TIBBİ JEOLOJİ“ başlıklı 3. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı`nı düzenleyecektir.

Çalıştay, tıbbi jeoloji alanındaki son gelişmeleri değerlendirmeyi, farklı disiplinlerden uzmanları bir araya getirerek iş birliğini güçlendirmeyi ve sağlıklı şehirlerin oluşturulmasında jeoloji ve tıp biliminin rolünü vurgulamayı amaçlamaktadır. Yerleşim yerleri üzerinden jeolojik ve çevresel faktörlerin insan sağlığına etkileri, kentsel alanlarda sağlıklı yaşam koşullarının sağlanması ve bu konuda jeoloji ve tıp biliminin katkıları ele alınacaktır.

Ayrıca gelişmiş birçok ülke 1960’lı yılların başından itibaren jeojenik kökenli kirleticilerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini fark ederek, ülke coğrafyalarının bütününü dikkate alarak Tıbbi Jeoloji Tehlike Haritalarını hazırlamış, ardından sağlık verilerini de entegre ederek Tıbbi Jeoloji Risk Haritalarını hazırlayarak yayımlamış ve kentsel planlama ve mühendislik hizmetlerinin bir parçası haline getirmişlerdir. Hatta bu alanda bazı ülkeler ikinci versiyon Tıbbi Jeoloji Tehlike Haritalarını da hazırlayarak yayımlamışlardır. Ülkemizde ise jeojenik kökenli kirleticilerin insan sağlığı üzerinde etkilerinin olduğu 1970’li yılların başından bu yana bilinmesine rağmen, günümüze kadar Tıbbi Jeoloji Tehlike Haritalarının hazırlanması henüz gerçekleştirilememiştir. Bu konuda ilk çalışma MTA Genel Müdürlüğü tarafından pilot il olarak seçilen Eskişehir’de başlatılmıştır. Ancak proje henüz tamamlanmıştır. Bu çalıştayda Tıbbi Jeoloji Tehlike ve Risk Haritalarının hazırlanması konusu da ele alınacak ve bunun kentsel planlama süreçlerine entegrasyonu da değerlendirilecektir.

Çalıştay, ilgili tüm paydaşlarını bir araya getirerek bilgi ve deneyim paylaşımına olanak sağlayacak, güncel sorunlara çözüm önerileri geliştirecek ve gelecekteki araştırmalar için bir yol haritası oluşturacaktır.

Tıbbi jeolojinin temelini, yaşanılan bölgenin kayaç, toprak ve yer altı suları hakkındaki veriler oluşturmaktadır. Jeoloji mühendisliği alanında üretilen veriler, hekimler, kimyacılar, biyologlar, eczacılar, şehir planlamacıları ve diğer disiplinlerden araştırmacılar için değerli kaynaklar sunmaktadır. Özellikle yerleşim alanları ve çevrelerinde üretilen jeolojik verilerin, paydaş bilim insanları ile arasında ne ölçüde paylaşıldığı ve bu konuda bireysel ve kurumsal olarak yapılması gerekenlerin ne kadar gerçekleştirildiği düzenli olarak değerlendirilmelidir. Bu tür değerlendirme çalışmaları, veri kaybını en aza indirmek için bireylerin ve kurumların yapabileceklerinin belirlenmesi ve uygulanabilecek gerçekçi yöntemlerin ortaya konulabilmesi için uygun bir tartışma ortamı yaratmaktadır. 

Disiplinler arası iş birliği, tıbbi jeoloji alanındaki araştırmaların başarısı için hayati öneme sahiptir. Farklı disiplinlerden uzmanların bir araya gelerek ortak çalışmalar yürütmesi, jeolojik verilerin sağlıkla ilgili sorunlara çözüm bulmak için daha etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Bu iş birliği sayesinde, çevresel faktörlerin canlılar üzerindeki etkileri daha iyi anlaşılabilir ve bu konuda daha etkili önlemler alınabilir.

Tıbbi jeoloji, jeolojik verilerin sağlık alanında kullanılmasını sağlayarak önemli katkılar sunmaktadır. Bu alandaki çalışmaların daha verimli olabilmesi için disiplinler arası iş birliğinin güçlendirilmesi ve veri paylaşımının artırılması gerekmektedir. Bu sayede, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkını güvence altına almak için daha önemli adımlar atılabilir.

Jeoloji Mühendisleri Odası, bu konudaki sorumluluklarının bilinciyle, "SAĞLIKLI KENTLER İÇİN TIBBİ JEOLOJİ" konulu bir çalıştay düzenlemeyi kararlaştırmıştır. Çalıştay, tıbbi jeoloji çalışmalarını bir araya getirmeyi, bu alanda yer alan bilgileri güncellemeyi, uzun dönemde jeolojik özelliklerin çevre üzerindeki etkilerine dikkat çekmeyi ve jeolojik unsurlara bağlı tanımlanmış sağlık-çevre problemlerinin çözümünde Üniversite, Kamu ve Yerel yönetim iş birliğinde çalışma grupları oluşturmayı hedeflemektedir.

Çalıştay programının 1,5 günü bilimsel tartışmalara, yarım günü bilim insanları, yerel yöneticiler, kamu çalışanları ve halktan katılımcılarla gerçekleştirilecek bir panele ve üçüncü günü ise bir teknik gezi olmak üzere toplam 3 (üç) gün olarak planlanmıştır.