Sunuş
I. Çevre Jeolojisi Çalıştayı, 03-04 Kasım 2017 tarihinde TMMOB Jeoloji Mühendislerinin öncülüğünde gerçekleştirilmiştir. Bu çalıştay sırasında, Çevre Jeolojisi’nin genel içeriği gözetilerek bazı temel konular seçilmiştir. Örneğin, planlama ve karar verme sürecinde doğa kaynaklı afetlere dair risklerin yönetimine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri ile çevre jeolojisinin büyük mühendislik yapılarının çeşitli evrelerinde ortaya çıkan sorunlara yaklaşımı ve çözüm önerileri ortaya koyulmuştur. Ayrıca atık yönetiminde ve deponi alanlarının (katı, sıvı ve gaz atıkları için) yer seçiminde ve yönetiminde; çevre jeolojisinin madencilik faaliyetlerinin çeşitli evrelerinde yaşanan sorunlara ve çözüm önerilerine katkısı irdelenmiştir. Çevre jeolojisi ve halk sağlığı: Tıbbi jeoloji’nin koruyucu halk sağlığındaki yeri, önemi ve yaşanmakta olan sorunlar’ değerlendirilmiştir.
Çalıştay sırasında yapılan değerlendirmelerin sonuçlarını içeren I. Çevre Jeolojisi Çalıştayı Sonuç Raporu’ da, aynı yıl içinde JMO’nun 133 nolu belgesi olarak yayınlanmıştır.
I. Çevre Jeolojisi Çalıştayı sırasında yapılan anket büyük bir ilgi görmüş ve gelecekte çalıştayların sistemli bir şekilde sürdürülmesinin yararlı olacağı vurgulanmıştır. Ayrıca anketin sonuçlarına göre, gelecekte yapılacak çalıştaylarda daha özel konuların ele alınmasına, özellikle Küresel İklim Değişikliğine, Nükleer Santrallere ve Termik Santrallere yönelik konuların tartışılmasına yönelik öneriler ön plana çıkmıştır. Dolayısıyla, II. Çevre Jeolojisi Çalıştayı’nı, önerilen bu üç konuda gerçekleştirmenin alt yapısını oluşturmak için yoğun bir çaba harcanmıştır. Sonuç olarak, II. Çevre Jeolojisi Çalıştayı sırasında, aşağıda tanımlanan üç konuda gerçekleştirilecektir:
1. Termik santrallerin yer seçimi ve yönetimi
Termik santrallerin yer seçiminde gözetilmesi gereken faktörler ve bu santrallerle ilgili yönetimin planlanmasında gözetilmesi gereken hususlar: Mevcut durumun tanımlanması evresi, Planlama ve hazırlık evresi, Tesislerin tasarımı, inşaat ve işletme evreleri, İşletme sonrası (rehabilitasyon-iyileştirme) evre,
Bu evrelerin her birinde toprak, su, hava, gürültü, sosyo-ekonomik ve ekolojik ortamlarda ortaya çıkması olası çevresel etkiler ve bu etkilerin denetiminde gözetilmesi gereken hususlar,
Teknik sorunlar ve yasal açıdan ortaya çıkan sorunlar (Uluslararası ve ulusal mevzuat açısından), Eğitimden kaynaklanan sorunlar irdelenecektir.
2. Nükleer santrallerin yer seçimi ve yönetimi
Nükleer santrallerin yer seçiminde gözetilmesi gereken faktörler ve bu santrallerle ilgili yönetimin planlanmasında gözetilmesi gereken hususlar: Mevcut durumun tanımlanması evresi, Planlama ve hazırlık evresi, Tesislerin tasarımı, inşaat ve işletme evreleri, İşletme sonrası (rehabilitasyon-iyileştirme) evre,
Bu evrelerin her birinde toprak, su, hava, gürültü, sosyo-ekonomik ve ekolojik ortamlarda ortaya çıkması olası çevresel etkiler ve bu etkilerin denetiminde gözetilmesi gereken hususlar,
Teknik sorunlar, Yasal açıdan ortaya çıkan sorunlar (Uluslararası ve ulusal mevzuat açısından), Eğitimden kaynaklanan sorunlar
3. Küresel iklim değişikliğinin Yerküre’ye ve ülkemize etkileri
Küresel iklim değişikliklerinin jeolojik tarihi ve sonuçları, Günümüzdeki küresel iklim değişikliğini tetikleyen unsurlar ve nedenleri, Küresel iklim değişikliğinin Yerküre’ye ve ülkemize olası etkileri ve olası sonuçları, Küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini denetlemek üzere alınması gereken önlemler
Yukarıda sunulan her üç konu, belki de günümüzde en çok tartışılan ve bilgi kirliliği olan konulardır. Ayrıca, bu konular, her gün yeni bir gelişmeye de gebe olup, söz konusu konuları da içeren daha geniş tartışma alanları da vardır. Örneğin Dünya’nın ve ülkemizin enerji güvenliği ve enerji politikası çeşitli yönleri ile tartışılabilir. Daha ileri evrelerde bu konular da irdelenecektir. Ancak, tartışmanın düzeyi ne olursa olsun sorunların ilk yansıyacağı alan YER’dir. Her şey YER’den başlar. Bu çerçevede, Çevre Jeolojisi’nin ayırt edici diğer bir gerçeğini, tekrar vurgulamakta yarar vardır. Çevre Jeolojisi, ana mirasını jeoloji biliminden almakla birlikte, çok disiplinli bir çaba gerektirmektedir. Bu açıdan bakıldığında, çevre jeolojisi, temel bilimlerin, sosyal bilimlerin, sağlık bilimlerinin ve çeşitli mühendislik alanlarının kavşağında yer aldığı görülmektedir. İşte bu duyarlılıkla, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, konularında uzman olan çeşitli disiplinlerdeki araştırmacıları bir araya getirerek, çevre jeolojisinin çevrenin korunmasına olan katkısını görünür hale getirme ve paylaşma konusunda, sorumluluğunu yerine getirme çabasıyla 2. Çevre Jeolojisi Çalıştayı’nı düzenlemektedir.
Çalıştayı genel amacı, her üç konuyu tüm boyutlarıyla dengeli bir şekilde irdelerken, toplumun da ilgili konulara objektif ve bilimsel bir şekilde bilgilendirilmesine katkıda bulunmaktır. Seçilen konulara, ülkenin enerji politikaları ve geleceği açısından bakıldığında, seçilen bu konuların birbiriyle örtüşen hususları da kapsadığı görülmektedir. Dolayısıyla söz konusu konulara farklı ve bütünsel açıdan da bakabilme olanağını da yakalama şansı vardır. Böylece bilgiye dayalı, gerçekçi ve akılcı değerlendirmelerin önünü açarak, seçilen konulara yönelik yeni arayışları da ortaya koymak mümkündür.
Sonuç bildirgesi
II. Çevre Jeolojisi Çalıştayı’nın diğer bir amacı, yukarıda sunulan her üç konuda, yapılacak tartışmaların çevrenin korunmasına katkısını tanımlayan; gelecekte de daha ayrıntılı olarak ele alınacak konuları belirleyen ve bundan sonra yapılacak çalışmaların önünü açan, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’ nın çevre mevzuatında yararlanabileceği bir kaynak oluşturan temel bilgilerin ortaya koyulmasıdır. Ayrıca, Çevre Jeolojisi’nin başka bir amacı, çalıştay sonundaki kazanımları, tüm yönleri ile öncelikle katılımcılarla, yetkili olan makamlarla ve halkımızla paylaşarak geleceğe taşımaktır.
Çalıştay Düzenleme Kurulu